نشست علمی با عنوان« بررسی آیه اکمال دین از منظر مفسران فریقین» روز یکشنبه تاریخ 1404/3/25 در نمایندگی جامعة المصطفی افغانستان با حضور اساتید و کارمندان نمایندگی و با کارشناسی اقایان استاد سید حسن آغا حسینی بلخی"و استاد علیشاه فائق و دبیری اقای کاظم علی حیدری برگزار گردید.

این جلسه با تلاوت قرآن کریم توسط کاظم علی حیدری آغاز شد و پس از آن ضمن عرض تبریک عید سعید غدیر بعنوان مقدمه راجع به آیه اکمال دین  صحبت های نمودند و در ضمن صحبت های شان اشاره نمودند که از جمله آیات که در میان مفسران مورد گفتگو و بررسی فراوان قرار گرفته است آیه اکمال دین است با توجه به اهمیت موضوع غدیر و آیه اکمال دین ضرورت ایجاب می کرد این آیه از منظر مفسران فریقین مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد که نشست امروز در همین رابطه و در محور همین موضوع است.  و از کارشنان نشست در خواست نمود تا با طرح مباحث مرتبط و بررسی های انجام شده از سوی مفسران فریقین را در خصوص آیه اکمال دین مطرح نمایند.

ابتدا جناب استاد آقا احسن حسینی ضمن تبریک عید سعید غدیر و اهمیت  و ضرورت توجه به این رخداد مهم اسلامی مختصری از واقعه غدیر را تشریح نمودند؛ سپس به بررسی موضوع نشست پرداختند. ایشان برای فهم درست از آیه اکمال دین را در گروه توجه و فهم درست آیه تبلیغ (آیه 67 سوره مائده) دانستند و خاطر نشان کردند آیه تبلیغ در آغاز به عنوان یک تکلیف و انجام مأموریت بر پیامبر نازل شد که اکثر مفسران شأن نزول و ارتباط آن آیه را با واقعه غدیر خم مطرح کرده اند که بدنبال آن رخداد عظیم آیه اکمال دین و اتمام نعمت نازل شد. ایشان از قول فخر رازی به عنوان احتمال دهم این دیدگاه را مطرح می کند که برخی گفته اند آین آیه در جهت بیان فضیلیت و جایگاه علی بن ابی طالب نازل شده است که درروز 18 ذی الحجه مردم پیامبر را دیدند که روی منبر بالا رفت و دست علی را با لا برد و اعلام کرد که هرکس من مولا وامیر او هستم از این به بعد این علی مولا و امیر هست. ایشان با استناد منابع تفسیری فخر رازی یاد آور شدند که بسیاری از صحابه بعد از این ماجرا آمدند به علی بن ابی طالب تبریک و تهنت گفتند و این جا بود که قبل از متفرق شدند جمعیت آیه اکمال دین و اتمام نازل شد

آقای حسینی بلخی در ادامه ذیل تفسیر آیات آغازین سوره معارف با استفاده از و ارتباط آن با موضع غدیر به  ماجرای حارث بن نعمان اشاره نمودند.

کارشناس دیگری برنامه جناب استاد علی شاه فایق بودند که ناظر به آیه اکمال دین نکاتی را مطرح نمودند از جمله این که در حدیثی نقل شده از طریق امام رضا از و ایشان از طریق پدرانش نقل شده که :إن یوم الغدیر فى السماء اشهر منه فى الارض . ( مصباح المتهجد : .737 )اشاره کرده و از همین جا این سوال و پرسش را مطرح نمودند که انتخاب حضرت علی علیه السلام بر اساس کدام معیاری صورت گرفته و  روز غدیر» چه روزی است؟ و چرا این روز در میان اهل آسمان ها مشهور تر از اهل زمین است؟ و در جواب پرسش اول این موضوع را مطرح کردند روزی که انتخاب و انتصاب حضرت علی به عنوان امام و جانشین به جهت انتساب حضرت علی به پیامبر نبوده بلکه انتخاب ایشان بر اساس فضایل و کمالات و ویژگی های بوده است که در وجود حضرت علی علیه السلام وجود داشته و به عبارت دیگر انتخاب حضرت علی دقیقا بر خلاف مرسومات زمانه خویش که عمدتا این نوع انتصاب ها و انتخاب ها بر اساس معیار های نسبی و خویشاوندی صورت می گرفت  است نبوده است و ماجرای نعمان بن حارث فهری و پاسخ پیامبر گرامی اسلام و نیز بلایی که بر سر نعمان آمد، مؤید این دیدگاه و نظر است و انتخاب بر اساس معیار های خون و نسبت و... را  مطلقا مردود می‌داند.

از نظر علامه، تفاوت اساسی مفاهیم و احکام اعتباری با قراردادی در این است که در اعتباری که وضع شارع است، مصالح و مفاسد حقیقی است. چون شارع نسبت به هستی علم تام و کامل دارد. اما در قراردادی، مصالح و مفاسد حقیقی نیستند؛ زیرا وضع کنندگان احکام قراردادی مردم هستند که از چنین علمی برخوردار نیستند.