همایش بین‌المللی تربیت اخلاقی و معنوی در اندیشه اسلامی، روز چهارشنبه تاریخ 1403/12/8در نمایندگی جامعة المصطفی افغانستان با حضورعلما، اساتید و مدیران مدارس دینی، اساتید دانشگاه، طلاب، دانشجویان و رسانه های ملی و بین المللی در سالن اجتماعات نمایندگی برگزار گردید.
همایش با تلاوت آیات قرآن کریم توسط آقای ضیایی آغاز شد و در ادامه آقای نعمت‌الله رسولی به ارائه مقاله خود تحت عنوان «تربیت انسان و کرامت انسان از نظر امام غزالی» پرداخت.
سپس آقای محمدآصف حکمت گزارشی از طراحی و روند شکل‌گیری و برگزاری این همایش ارئه نمود. ایشان گفتند: دور اول ارزیابی اول برای راهیابی به مرحله مشابه یابی، و سپس برای ارزیابی به اساتید و داوران برای ویرایش و چاپ آماده شده است. اما چکیده همه مقالات حتی مردودی‌ها را نیز ویرایش و یک مجلد جداگانه چاپ شده و مقالات عیب یابی شده تا به نویسندگان برگردانده و اصلاح شود.
مولوی ابراهیمی یکی از سخنرانان این همایش بود. ایشان در تعریف اخلاق و معنویت گفت: اخلاق به معنای پرورش فضایل اخلاقی در وجود انسان و معنویت به معنای پیوند عمیق انسان با خداوند و حقیقت هستی است. لذا پایه‌های اصلی اخلاق و معنویت که به کمال و سعادت انسان منجر می‌شود، تقوای الهی در بعد نظری و عملی است.
ایشان تربیت اخلاقی و معنوی را از مقدمات جهاد با نفس خواند که پیروزی در این جهاد، رسیدن به قله کمال و معنویت و معرفت الهی است.
مولوی میرغوث الدین رئیس امور مساجد از وزارت حج و اوقاف، یکی در دیگر از سخنرانان همایش بود. ایشان صحبت‌های خود را با حدیث «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» شروع کرد و اخلاقیات را یکی از پایه‌های زندگی معنوی و اجتماعی دانسته و گفتند: اهمیت اخلاق را می‌توان از حدیث قرائت شده برداشت کرد؛ زیرا رسول خدا (ص) می‌توانست علت مبعوث شدن خود را گسترش توحید باوری یا آشنایی امت با اعتقادات بیان می‌کرد. پس بر هر مسلمانی فرض است که خود را با اخلاقیات مزین کند و در این راه می‌تواند از حضرت رسول اکرم الگو گیری نمایند؛ زیرا قرآن کریم او را الگوی حسنه معرفی کرده است.
آقای جمع الله منتظر، یکی از پژوهشگران دیگر بود که مقاله خود را تحت عنوان «راهکارهای دست‌یابی به زندگی معنوی از منظر قرآن و مثنوی معنوی»، ارائه کرد.
سخنران بعدی مراسم، حجت‌الاسلام آقای مظفر بود. ایشان پیرامون «روش‌های تربیت اخلاقی معنوی» صحبت کرد و معنای تربیت و انواع آن را بیان کرد. در بخشی از سخنان خود گفت: قرآن مجید انسان را متعلق تربیت قرار می‌دهد. لذا پیامبر و کتاب همه برای تربیت انسان است. برخی از موجودات خداوند، حتی بدون تربیت و پرورش هم ارزشمند است؛ اما برخی از موجودات تا تربیت نشود و پرورش نیابند، هیچ ارزشی ندارند و انسان موجودی است که اگر تربیت نشود، ارزشی هم ندارد.
مولوی حامد، یکی دیگر از سخنرانان محفل بود که با موضوع «اصول تربیت انسان در پرتو قرآن و سنت» صحبت کرد. ایشان گفتند: توحید و خداشناسی و جلب رضایت خداوند، تهذیب و تزکیه نفس، عبادت و ساختن بعد معنوی انسان، داشتن وجدان اخلاقی و احساس مسئولیت در جامعه انسانی، محبت و اخوت از اصول اساسی تربیت معنوی انسان است.
ایشان در ادامه گفت: احسان و نیکوکاری از دیگر ثمرات تربیت در جامعه است که در سیره نبوی بسیار پررنگ است. اگر روحیه احسان در جامعه اسلامی حاکم باشد، از هیچ‌کسی به کسی دیگر ضرر و زیانی نخواهد رسید.
سپس آقای زکریا فصیحی مقاله خود را تحت عنوان «کارایی معادباوری برای تربیت اخلاقی و معنوی انسان معاصر»، ارائه کرد.
سخنرانی آقای مصباح، رئیس حسینیه‌ها و تکایای وزارت حج و اوقاف، بخش دیگری از برنامه همایش بود. ایشان گفتند: متأسفانه امروزه جهان دچار بحران شدید اخلاقی شده و آموزه‌های اخلاق دینی در انزوا قرار گرفته است. در سال گذشته میلادی، بر مسلمانان غزه چه گذشت؟ همه ما می‌دانیم؛ اما از جهان اسلام یک ونیم میلیاردی، هیچ حرکت اخلاقی و بشردوستانه دیده نشد که نشد و این خود نشان می‌دهد که اخلاق حتی در جوامع اسلامی هم به انزوا رفته و فلسفه بعثت انبیا مغفول مانده است.
در ادامه، عبدالله خادمی تحت عنوان «مسئولیت اصحاب رسانه‌های صوتی و تصویری در ترویج اصول تربیت اخلاقی معنوی» ارائه کرد.
در اخیر آقای غفاری سخنرانی نمود، ایشان با محور قرار دادن آیه خلافت انسان، فلسفه خلقت انسان را نماینده خدا بودن انسان در روی زمین، بیان کرد و گفت: وظیفه انسان در زمین، حمل و حفظ امانت الهی و نمایندگی از خداوند است. پس باید به یک سلسله ویژگی‌ها مجهز باشد. ایمان و علم و تقوا و تربیت و تزکیه در راستای اخلاق دینی و معنویت واقعی، اهم این ویژگی‌ها است.
همایش با اهدای گواهی پذیرش و چاپ مقالات نویسندگان مقالات برگزیده، به پایان رسید.
