برگزاری نشست علمی «چیستی و چرایی ارزشیابی آموزشی» در نمایندگی جامعة المصطفی افغانستان

به ابتکار انجمن علمی ـ پژوهشی علوم تربیتی نشست علمی «چیستی و چرایی ارزشیابی آموزشی» روز شنبه تاریخ 1404/9/8در نمایندگی جامعة المصطفی با حضور اساتید، کارمندان و دانشجویان برگزار گردید.

در این نشست علمی آقایان محمدصادق عادلی، عتیق‌الله شیرزاد، عبدالرحمان بهرامی کارشناسان و آقای محمدزمان رفیعی دبیر علمی بودند.
نشست با تلاوت قرآن کریم آغاز شد و سپس آقای عبدالرحمان بهرامی صحبت نمود، ایشان به تعریف علمی ارزشیابی پرداخت و آن را «فرایند نظام‌مند جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات برای تصمیم‌گیری درباره کیفیت یادگیری و تدریس» دانست. او توضیح داد که ارزشیابی شامل سه مرحله جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل آن‌ها و تصمیم‌گیری اصلاحی است. وی یادآور شد که در افغانستان بیشتر به مرحله آخر توجه نمی‌شود و ارزشیابی در حد امتحان پایان سال باقی می‌ماند، در حالی‌که نقش اصلی آن اصلاح و ارتقای آموزش است.
در ادامه آقای عتیق‌الله شیرزاد در ادامه به دو نوع اساسی ارزشیابی پرداخت: تکوینی و پایانی. او ارزشیابی تکوینی را ارزیابی مستمر در جریان تدریس و با هدف بهبود یادگیری معرفی کرد؛ مانند پرسش‌های شفاهی و فعالیت‌های کوتاه. سپس ارزشیابی پایانی را سنجش تحقق اهداف در پایان دوره دانست. آقای شیرزاد تأکید داشت که هر دو نوع ضروری‌اند، اما در بسیاری از مکاتب، ارزشیابی پایانی جای ارزشیابی تکوینی را گرفته و آسیب‌های آموزشی ایجاد کرده است.
در ادامه ایشان کارکردهای مدیریتی ارزشیابی را توضیح داد؛ از جمله کمک به مدیران برای تشخیص کیفیت تدریس، طراحی برنامه‌های ترمیمی، بازبینی نصاب و اصلاح سیاست‌های آموزشی. به گفته آنان، ارزشیابی اگر درست اجرا شود، می‌تواند نقشه راهی برای بهبود عملکرد معلمان و ارتقای سطح یادگیری شاگردان باشد.
سپس آقای محمدصادق عادلی به اهمیت ارزشیابی پرداخت و آن را ابزار اساسی شناخت تحقق اهداف درسی، تشخیص نقاط ضعف فراگیران، سنجش کیفیت تدریس و تحقق عدالت آموزشی دانست. ایشان مثال‌هایی از مکاتب کابل ارائه کرد که نشان می‌داد بدون ارزشیابی به‌موقع، ضعف‌های یادگیری انباشته می‌گردد و فرصت اصلاح از بین می‌رود. آقای عادلی تأکید کرد که ارزشیابی باید به‌عنوان ابزار حمایتی و اصلاحی شناخته شود، نه وسیله فشار بر شاگردان.
در پایان، آقای عادلی مهم‌ترین چالش‌های ارزشیابی در افغانستان را برشمرد: امتحان‌محوری شدید، نمره‌دهی غیرمعیاری، کمبود ابزارهای متنوع، سواد پایین ارزشیابی معلمان، تراکم بالای صنوف و فشارهای اداری. ایشان راهکارهایی همچون آموزش حرفه‌ای معلمان، تنوع‌بخشی به ابزارها، فرهنگ‌سازی، کاهش تراکم صنوف و بهره‌گیری از فناوری برای شفافیت ارزشیابی را پیشنهاد کرد.