برگزاری نشست علمی« بایسته های پژوهش های فقهی و حقوقی» در نمایندگی جامعة المصطفی افغانستان

به مناسبت هفته پژوهش نشست علمی «بایسته‌های پژوهش‌های فقهی و حقوقی» روز پنجشنبه تاریخ 1403/9/29 در نمایندگی جامعة المصطفی افغانستان با حضور استادان و پژوهشگران و دانشجویان برگزار گردید.
در این نشست علمی آقایان سیدجمال الدین موسوی و محمدعلی عادلی کارشناسان و آقای زکریا فصیحی دبیر علمی بود.
نشست با تلاوت قرآن کریم آغاز شد و سپس آقای عادلی به اهمیت پژوهش پرداخته و گفتند:  قرآن برای پژوهش جایگاه والایی قایل است و فرموده است «ولاتقف مالیس لک به علم ان السمع والبصر و الفؤاد کل اولئک کان عنه مسؤلا» انسان در هر وضعیتی که قراردارد باید موقف و موضع علمی داشته باشد  از روی یقین و قطع  اظهر نظرکند زیرا ابزار اطلاعات و نیز منبه اطلاعات انسان باید معتبر باشد. در غیر این صورت خداوند انسان را زیر سؤال خواهد برد که چرا بدون علم و یقین اظهار نظر کرده است یا از از روی قراین و اسناد نا معتبر موضع گرفته است 
ایشان افزود: پژوهش همواره انسان را در موضع  جستجوگری و کنجکاوی قرار می دهد تا انسان براساس اطلاعات مؤثق سخن بگوید علم و یقین منطقی از منظر پژوهش گرانه  بر می خیزد.
آقای عادلی گفتند: در روایات آمده است که رسول خدا (ص) قلم را برتر از خون شهید معرفی کرده است، در شرایطی این سخن مطرح شده است که رسول خدا (ص) دربرابر دشمنان از نظر نظامی و امنیتی به شدت به یک سرباز نیاز داشت با این وضع فرمود: «قلم عالم بر خون شهید افضل است».
در ادامه آقای سید جمال‌الدین موسوی با اذعان به این مسئله که پژوهش‌های فقهی به دلیل ماهیت پیچیده و حساس خود، نیازمند رعایت اصول و بایسته‌های خاصی هستند تا نتیجه‌ای مستند، معتبر و قابل استفاده برای جامعه علمی و دینی به‌دست آید.
 به گفته وی از باب نمونه گروه هایی که در حوزه پژوهش های فقهی کارهای پژوهشی انجام می‌دهند به تناسب سطح پژوهش هایشان باید مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. از همین رو پژوهش فقیهان و مجتهدان، پژوهش مدرسان حوزه و دانشگاه و پژوهش طلاب و دانشجویان هر کدام از حیث محتوا، هدف و روش تفاوت دارند. 
ایشان افزود: بایسته‌های پژوهش‌های فقهی شامل چندین اصل و رویکرد اساسی می‌شود که از جمله آنها می‌توان به: آشنایی و پایبندی نسبت به منابع معتبر فقهی، استفاده از روش‌های استنباط فقهی درست، دقت در تفکیک میان فقه نظری و فقه عملی، رعایت دقت و بی‌طرفی در تحلیل آراء و نظریات مجتهدان و فقیهان اعم از درون مذهبی و برون مذهبی، پذیرش تنوع آراء فقهی فقیهان، تحلیل و تطبیق چالش‌ها و مسائل در پرتو نیازهای زمانی و مکانی، استفاده از روش‌های بین‌رشته‌ای، تحلیل و نقد اجتهادی، دقت در اصول اخلاقی پژوهش و پاسخگویی به مسائل نوظهور می‌باشد. پژوهشگران در استناد به منابع باید دقت لازم را داشته باشند تا در تحقیقات و نگارش های فقهی و حقوقی جامعیت لازم و بیان دیدگاه ها و نظریات را به خوبی اعمال کرده باشند. منابع فقهی از جهت ساختار و محتوا شامل دسته ها و گونه‌های مختلفی است که از لوازم پردازش در این حوزه آشنایی با گونه‌های منابع فقهی می‌باشد.