برگزای نشست علمی« حمایت کیفری از محیط زیست» در نمایندگی جامعة المصطفی افغانستان

نشست علمی با عنوان« حمایت کیفری از محیط زیست» روز پنجشنبه تاریخ 1403/7/12 در نمایندگی جامعة المصطفی افغانستان با حضور اساتید و کارمندان نمایندگی برگزار گردید.
کارشناسان این نشست آقایان محمدحیدر یعقوبی و نعمت الله نبوی و دبیر علمی نشست آقای سیدهادی صادقی نژاد بودند.
نشست با تلاوت قرآن کریم آغاز شد و سپس آقای یعقوبی در مورد محیط زیست معلومات ارائه نموده و گفتند: محیط زیست چیزی است که فرایند زیستن را احتوا می‌کند و موجود زنده با آن سروکار دارد. محیط زیست یک دانش بین رشته‌ای است که دانش‌هایی چون حقوق، اقتصاد، جیولوژی، جغرافیا، جامعه‌شناسی و ... در آن دخالت دارد. هریک از این دانش‌ها به گونه‌ای به موضوع محیط زیست می‌پزدازد و از آن بحث می‌کند.
ایشان افزودند: محیط زیست به سه نوع محیط زیست طبیعی، اجتماعی و انسان‌ساخت تقسیم می‌شود، محیط زیست طبیعی همان طبیعت ناب است که به صورت دست نخورده در اختیار انسان قرار دارد، محیط زیست اجتماعی محیطی است که در اثر زندگی اجتماعی انسان به وجود می‌آید، محیط زیست انسان ساخت، محیطی است که انسان با دست بردن در طبیعت و برای برآوردن نیازهای خود آن را می‌سازد. این محیط شامل تمام سازه‌های انسان می‌شود و مواردی چون شهرسازی، معماری، ساختن پل ها و خیابان ها و غیره می‌شود
آقای یعقوبی گفتند: در محیط زیست انسان ساخت باید معیارهایی رعایت شود که به رضایتمندی انسان از زندگی در آن محیط بینجامد. این معیارها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است؛ زیرا انتظارات شهروندان هرکشور و تصورشان از زندگی متفاوت است؛ مثلا در افغانستان شهروندان به این‌که آب آشامیدنی و برق و سرپناه داشته باشند راضی اند اما در کشورهای اروپایی بسی چیزهای دیگر هم باید باشد تا شهروند به زندگی رضایت دهد. بنابراین باید در محیط زیست انسان ساخت به موارد مختلفی توجه شود، از جمله:  دسترسی آسان به خدمات بهداشتی و درمانی، آموزش با کیفیت، فضای سبز، جاده، امکان دسترسی به دانش، نبود آلودگی صوتی، آب آشامیدنی صحی، هوای پاک و شهر تمیز.
در ادامه آقای نبوی رابطه انسان با محیط زیست را مورد بررسی قرار داده و بیان کردند: انسان در رابطه با محیط زیست تا کنون سه مرحله را پشت سر گذاشته است:
1. در آغاز بشر مقهور محیط زیست بود؛ به این معنا که زندگی وی از حوادث طبیعی متأثر می‌شد و او در مقابل طبیعت و حوادث طبیعی بی پناه بود.
2.  در مرحله بعد بشر بر محیط زیست چیره شد و امکانات آن را در استخدام خود در آورد.
3.  در مرحلۀ بعد از استخدام و بهره‌وری از محیط زیست و منابع آن فراتر رفت و به تخریب محیط زیست روی آورد. در این مرحله است که بشر به فکر حمایت از محیط زیست می‌افتد و به حمایت از آن برمی‌خیزد. این حمایت ها در سه مورد خلاصه می‌شود: حمایت اداری، مدنی و کیفری
سپس ایشان مبانی حمایت کیفری از محیط زیست را توضیح داده و اظهار داشتند: حمایت کیفری از محیط زیست شامل موارد زیادی است، از جمله:
الف: اصل ضرر؛ برمبنای این اصل بشر آزاد است مگر این‌که به دیگران ضرر برساند. در آن صورت جامعه با تعیین کیفر جلو آن را خواهد گرفت. قاعدۀ فقهی لاضرر هم مفید همین معناست.
ب: اصل التعزیر لکل فعل محرم؛
ج: اصل لزوم حفظ نظام اجتماعی؛ بر مبنای این اصل هر فعلی که با حفظ نظام اجتماعی در تضاد واقع شود، حفظ نظام بر آن مقدم می‌شود.
د: اصل پدرسالاری کیفری؛ براساس اصل پدرسالاری کیفری هرگاه کسی محیط زیست را تخریب کند، قانون‌گذار برای وی کیفر تعیین می‌کند.
آقای نبوی در اخیر گفتند: در نظام حقوقی افغانستان هم به حفظ محیط زیست توجه شده و برای تخریب کنندگان آن کیفر تعیین شده است. کد جزای افغانستان تخریب آب، خاک و هوا را به عنوان مصادیق تخریب محیط زیست جرم انگاری کرده و در مادۀ 708 برای آن کیفر حبس تعیین کرده است.