در نمایندگی جامعة المصطفى افغانستان ظرفیت‌های فلسفی و مدارا در افغانستان بررسی شد.

نشست علمی با عنوان « ظرفیت‌های فلسفی و مدارا در افغانستان» روز چهارشنبه تاریخ 1402/8/24 در نمایندگی جامعة المصطفى افغانستان برگزار گردید.

به مناسبت روز جهانی فلسفه نشست علمی با عنوان « ظرفیت‌های فلسفی و مدارا در افغانستان» با کارشناسی آقایان استاد حسینداد شریفی و حسین سروش و دبیر علمی آقای احسان منتظر، برگزار گردید.

آقای سروش سخنان خود را با بررسی مفهوم فلسفه و مدارا پی گرفت و بیان داشت، از فلسفه نمی‌توان تعریف واحد به دست داد، زیرا این مفهوم در فرایند تاریخ و در بستر فرهنگ‌های مختلف معانی و تضمن‌های متفاوت را همرسانی کرده است. وانگهی هر متفکر و اندیشمندی متناسب با دستگاه فکری خود درک ویژه از فلسفه به دست داده است. با این وجود، وی بیان داشت که فلسفه در یک معنا همان فرایند درک عقلی از جهان و هستی است.

ایشان سپس میان فلسفه‌خوانی، فلسفه‌دانی و فلسفه‌ورزی(تفلسف) تمایز نهاد و اظهار داشت که وی در این جا به فلسفه‌ورزی نظر دارد و عنوان فیلسوف را شایسته کسی می‌داند که فلسفه‌ورزی می‌کند. او سپس به ویژگی‌های فیلسوف پرداخت و اظهار داشت که از قدیم الایام «حقیقت»، «خیر» و «زیبایی» مثل اعلا تلقی شده است.

وی در پایان به تأثیر فلسفه‌ورزی به مدارا پرداخت و بیان داشت باورهای ما سه دسته‌اند؛ باورهای ذهنی و باورهای عینی. باورهای ذهنی آن دسته از باورها است که صدق و کذبش را نمی‌توان مدلل نمود. باورهای عینی، باورهایی‌اند که می‌شود برای نفی و اثبات آن استدلال نمود. اما این دسته از باورها نیز دوگونه اند؛ برخی از باورهای عینی به‌گونه‌ای‌اند که وسیله‌ی داوری آنها در اختیار ما نیست. برخی باورهای عینی اما به گونه‌ی‌اند که وسیله داوری آنها در دسترس است. ایشان اظهار داشت که به لحاظ فلسفی فقط می‌توان راجع به باورهای از این نوع اخیر نمی‌توان مدارا نمود. اما دو دسته دیگر را هیچ دلیلی بر عدم مدارا نداریم. خرد فلسفی به ما حکم می‌کند که در این موارد با مخالفان و دگراندیشان مدارا و رزیم.

آقای استاد شریفی کارشناس دیگر برنامه، ضمن تبریک روز جهانی فلسفه بیان داشت، فلسفه به‌رغم اینکه امروزه در دانشگاه‌ها و محافل اکادمیک رایج شده است، اما او ترجیح می‌دهد که از واژه حکمت استفاده کند؛ چه اینکه حکمت مفهوم اصیل‌تر می‌نماید و ریشه در تاریخ تفکر اسلامی دارد.

 وی سپس به تعاریف مختلف از فلسفه پرداخت و در نهایت تعریف ملاصدرا از حکمت را مبنای سخنانش قرار داد و مؤلفه‌های این تعریف از فلسفه و لوازم آن را بر شمرد. از نظر ملا صدرا فلسفه عبارت است از: استكمال النفس الإنسانية بمعرفةِ حقائقِ الموجوداتِ على ما هي عليها، و الحكم بوجودها تحقيقا بالبراهين، لا أخذا بالظنِ و التقليدِ، بِقدر الوسع الإنساني  اِنْ شئت قلت نظم العالم نظما عقليا علي حسب الطاقه البشريه ليحصل التشبه بالباري تعالي. وی این نکته در تعریف ملاصدرا از فلسفه را که در آن  تشبه به باری تعالی هدف فلسفه‌ورزی دانسته شده است اساسی دانست و اظهار داشت که یکی از صفات اصلی حضرت حق رحمت و لطف حضرت حق نسبت به موجودات و به‌خصوص انسان‌هاست. وی به روایات نقل شده از معصومین(ع) اشاره نمود که در آنها به اهمیت مدارا اشاره شده است و آن را رأس حکمت دانسته است (رأس الحکمه مداراه الناس». وی در پایان پیشنهاد نمود که حکمت و تفکر فلسفی در میان مسلمانان در شرایط کنونی مهجور افتاده است و بایسته است که در تمامی رشته‌های دانشگاهی و کلیه مقاطع تحصیلی مباحث و مضامین فلسفی ارائه شوند.

این نشست علمی که همزمان به‌صورت آنلاین نیز پخش گردید با استقبال پرشور اساتید و دانشجویان علاقمند مباحث فلسفی واقع شد.