برگزاری نشست علمی نشست علمی «حمایت از حقوق غیر نظامیان در مخاصمات مسلحانه در فقه و حقوق کیفری بین‌المللی» در نمایندگی جامعة المصطفى افغانستان

نشست علمی «حمایت از حقوق غیر نظامیان در مخاصمات مسلحانه در فقه و حقوق کیفری بین‌المللی» روز شه شنبه تاریخ 1402/8/16 در نمایندگی جامعة المصطفى افغانستان برگزار گردید.

کارشناسان نشست آقای محمدناصر واعظ‌زاده و آقای سید محمد موسوی و دبیر نشست آقای محمدعلی توحیدی بودند.

آقای توحیدی دبیر نشست ضمن محکوم نمودن عمل مجرمان و ضد بشری اشغال غزه توسط سربازان اسرائیلی بیان داشت که از گذشته‌های دور نسبت به ذات و ماهیت بشر دیدگاه‌های متفاوتی وجود داشته است. مطابق یک دیدگاه بدبینانه انسان گرگ انسان است و در منابع دینی از جمله در قرآن کریم نیز به این سویه تاریک انسان اشاره شده است: «أ تجعل فیها من یفسد فیها و یسفک الدماء» (بقره:30). بررسی تاریخ جوامع بشری نیز نشانگر آن است چنانچه انسان‌ها موانع درونی و بیرونی بر سر راه آنان وجود نداشته باشد و مطابق غریزه حیوانی خود رفتار نماید؛ می‌تواند بسیار بی‌رحم و خشن باشد. قوانین موجود در ادیان الهی و در دوران اخیر تدوین قوانین ملی و بین‌المللی برای حفاظت از جان انسان‌ها در برابر خشونت و ارعاب و به خصوص در شرایط جنگی مؤثر بوده و بازدارندگی خاصی داشته است. متأسفانه در بسیاری از مواقع مطابق این قوانین و اصول  حقوقی عمل نشده است و در نتیجه جان انسان‌های بیگناه در خطر افتاده است. ایشان در ادامه از کارشناس برنامه جناب آقای واعظی درخواست نمود که راجع به اصول و قوانین شریعت اسلامی راجع به حفظ حقوق غیرنظامیان در مخاصمات مسلحان صحبت کند.

آقای واعظی بیان داشت که در قرآن و احادیث پیشوایان دینی خشونت، ارعاب و نقض سایر حقوق و کرامت انسانی مورد نکوهش واقع شده و به شدت منع شده است. ایشان سپس بیان داشت که افزون براین، چنانچه جنگی رخ دهد منابع دین مقدس اسلام برای وضعیت جنگی شرایط و مقرراتی ویژه بیان کرده است؛ وی این آیه مبارکه را در این زمینه به عنوان نمونه ذکر نمود: «و قتلوا فی سبیل الله الذین یقاتلونکم و لا تعتدوا ان الله لا یحب المعتدین» (بقره:190) و فرازی از نامه چهاردهم امام علی(ع) در نهج‌البلاغه را بیان کرد: « فَلَا تَقْتُلُوا مُدْبِراً وَ لَا تُصِيبُوا مُعْوِراً وَ لَا تُجْهِزُوا عَلَى جَرِيحٍ، وَ لَا تَهِيجُوا النِّسَاءَ بِأَذًى وَ إِنْ شَتَمْنَ أَعْرَاضَكُمْ وَ سَبَبْنَ أُمَرَاءَكُمْ، فَإِنَّهُنَّ ضَعِيفَاتُ الْقُوَى وَ الْأَنْفُسِ وَ الْعُقُولِ؛ إِنْ كُنَّا لَنُؤْمَرُ بِالْكَفِّ عَنْهُنَّ وَ إِنَّهُنَّ لَمُشْرِكَاتٌ، وَ إِنْ كَانَ الرَّجُلُ لَيَتَنَاوَلُ الْمَرْأَةَ فِي الْجَاهِلِيَّةِ بِالْفَهْرِ أَوِ الْهِرَاوَةِ فَيُعَيَّرُ بِهَا وَ عَقِبُهُ مِنْ بَعْدِه.» (نهج البلاغه نامه 14)

آقای سید محمد موسوی کارشناس دیگر برنامه به معاهدات بین‌المللی و کنوانسیون‌های حقوق بشری در این زمینه اشاره نمود و اظهار داشت پس از جنگ جهانی دوم، جامعه جهانی قوانین خوبی را با الهام از منابع ادیان آسمانی برای پیشگیری از جنگ و برای اینکه در شرایط جنگی و مخاصمات ملی و بین‌المللی جان افراد غیرنظامی به مخاطره نیافتد، وضع نمودند. متأسفانه این قوانین هماره نقض شده است و ضمانت اجرایی نداشته است. وی افزود که حتی در مواردی قوانین بین‌المللی موضوعه، به ابزاری تعرض و سرکوب نهضت‌های آزادی‌بخش بدل شده است. ایشان مشکلات جاری را بیشتر ناشی از عدم رعایت قوانین حقوقی و کیفری بین‌المللی از سوی نیروهای متخاصم در سطح بین‌المللی دانست.

این نشست علمی که همزمان به‌صورت آنلاین نیز پخش گردید با استقبال اساتید و دانشجویان واقع شد.