نشست علمی «حقوق اسیران جنگی در اسلام و حقوق بین‌الملل» در نمایندگی جامعة المصطفى افغانستان برگزار شد.

 نشست علمی «حقوق اسیران جنگی در اسلام و حقوق بین‌الملل» روز چهارشنبه تاریخ 1402/8/17 در نمایندگی جامعة المصطفى افغانستان برگزار گردید.
آقای عبدالخالق فصیحی و آقای محمدعلی توحیدی کارشناسان نشست و آقای محمدعیسی هاشمی دبیر نشست بودند. 
آقای فصیحی در ابتدا اظهار داشت که جنگ پیامدهای ویرانگر و دهشت‌بار زیادی دارد که باید در جای خود بررسی شود، اما یکی از پیامدها و مباحث فرعی آن اسیران جنگی است. مفهوم اسیر در برداشت متعارف به کسی گفته می‌شود که در عرصه جنگ توسط گروه مقابل به اسارت گرفته می‌شود. اما در عرف حقوق بین‌الملل این مفهوم معنای دقیق‌تر و تخصصی‌تر یافته است که با برداشت متعارف تا حدودی متفاوت است. ایشان اظهار داشت که کنوانسیون سوم ژنوا مصادیق گسترده‌تری برای اسیران/زندانیان جنگی معرفی می‌کند.
ایشان سپس به بیان تاریخچه این مفهوم پرداخت و بیان داشت در طول تاریخ جنگ گرفتن اسیر رایج بوده است. نیروی فاتح اسیران را یا می‌کشتند، یا به بردگی می‌گرفتند و در موارد نادری افراد متمکن از طریق پرداخت فدیه، یا از طریق مبادله آزاد می‌شدند. در سده هجدهم میلادی حرکت‌های در راستای به رسمیت شناخته‌شدن حقوق حداقلی اسیران جنگی انجام شد و معاهداتی در این زمینه توسط برخی سران کشورها و نهادهای حقوقی بین‌المللی به تصویب رسید. این معاهدات در جنگ جهانی اول و دوم به‌صورت گسترده از سوی طرف‌های درگیر جنگ نقض شد. پس از جنگ جهانی دوم در سال 1949 کنوانسیون‌های چهارگانه به تصویب رسید و در سال 1985 بیش از 157 کشور آن را تأیید نمودند.
ایشان در ادامه به توضیح کنوانسیون‌های چهارگانه پرداخت و افزود؛ کنوانسیون اول در باره مجروحان میدان جنگ، کنوانسیون دوم در باره مجروحان در کشتی‌ها و دریا، کنوانسیون سوم در باره زندانیان/ اسیران جنگی است. وی مصداق‌های اسیران جنگی را بر شمرد؛ افراد مسلح منظم، افراد مسلح غیر منظم(چریکی)، خبرنگاران جنگ، مددکاران مدنی و مذهبی گرفتار شده در میدان جنگ و... ایشان در ادامه افزود که نظامیان مزدور، جاسوسان، خرابکاران و اتباع غیرنظامی دشمن مطابق این کنوانسیون اسیر جنگی تلقی نمی‌شود.
آقای فصیحی سپس به حقوق اسیران جنگی پرداخت و بیان داشت: برای اسیران جنگی حقوق زیادی در نظر  
گرفته شده است. برای نمونه حق رفتار انسانی، حق حفظ و نگهداری اسیران، حق بر خوراک و پوشاک و مسکن، حق انجام فرایض مذهبی، حق نامه‌نگاری، حق مصونیت اموال شخصی، حق مدنی اسیران و حق پاسخ ندادن به گرفتن اطلاعات اجباری و حقوق دیگر که در ذیل این حقوق قرار می گیرد. ایشان در پایان سخنانش اظهار داشت که متأسفانه امروزه مطابق مفاد این معاهده عمل نمی‌شود و حقوق اسیران جنگی در بسیاری از موارد نقض می‌شود.
آقای توحیدی کارشناس دیگر برنامه به بررسی حقوق اسیران جنگی در فقه و شریعت اسلامی پرداخت و اظهار داشت، اسیر از واژه «اسیر» به معنای بستن و نگاه داشتن اخذ شده است و به کسانی که در جنگ توسط گروه مقابل گرفتار می‌شوند و به بند کشیده می‌شوند. اسیر گفته می‌شوند. وی مفهوم «سبی» و «اسیر» را از هم تفکیک نمود و بیان داشت اولی به زنان و کودکان به بند کشیده شده در جنگ و دومی به مردان بزرگسال به بند کشیده شده در جنگ به کار می‌رود. ایشان سپس بیان داشت که بررسی سیره پیامبر(ص) نشانگر آن است که ایشان حقوق اسیران جنگی را به‌صورت کامل و حتی کاملتر از آنچه درمعاهدات حقوق بشری امروزی آمده است، رعایت می‌کرده است. این پژوهشگر تاریخ و فقه اسلامی در ادامه به بررسی حقوق اسیران جنگی از منظر فرق فقهی اهل سنت و شیعه پرداخت. ایشان ضمن بیان تفصیلی دیدگاه پنج مذهب فقهی بیان داشت که دیدگاه‌های بیان شده در بسیاری موارد مغایر با سیره قطعی رسول مکرم اسلام(ص) است. وی پیشنهاد نمود که محققان این عرصه باید مبانی فقهی، حدیثی و اصولی آرای فقهای اسلامی را باید در این زمینه به‌صورت دقیق و عالمان بررسی نمود.
این نشست علمی که به‌صورت آنلاین نیز پخش شد، مورد استقبال مخاطبان فضای آنلاین و اساتید محترم دانشگاه و دانشجویان واقع شد.