کنفرانس ملی انکشاف علمی در افغانستان در نمایندگی جامعة المصطفى افغانستان برگزار شد

کنفرانس ملی انکشاف علمی در افغانستان« ظرفیت‌ها و محدودیت‌ها، راهبردها و راهکارها» روز پنجشنبه تاریخ 1402/9/2 در سالن اجتماعات نمایندگی جامعة المصطفى افغانستان برگزار شد.

کنفرانس ملی « انکشاف علمی در افغانستان: ظرفیت‌ها و محدودیت‌ها، راهبردها و راهکارها» با حضور سفیر جمهوری اسلامی ایران در افغانستان،  آکادمی علوم افغانستان، اساتید دانشگاه‌ها و حوزه‌ها، رؤسای دانشگاه‌ها و مؤسسات تحصیلات عالی، مدیران حوزه‌های علمیه سراسر کشور و مراکز علمی همکار، نویسندگان و محققان، رسانه‌های ملی و بین‌المللی برگزار شد.

مراسم با قرائت قرآن کریم توسط  آقای عبدالشکور فلاح آغاز شد. پس از تلاوت آیات چند از کلام‌الله مجید آقای نجیب الله رجایی  مقاله خویش را با عنوان «فقر و بیکاری و عدم انکشاف علمی» ارائه نمود. مقاله دوم با عنوان  «سیره عملی پیامبر اسلام(ص) در رشد علمی و شکوفایی جامعه» توسط محترم محمدهادی فیضی ارائه گردید.

آقای محمد آصف حکمت دبیر کنفرانس ملی انکشاف علمی در افغانستان به‎عنوان نخستین سخنران این کنفرانس بود، ایشان ضمن ابراز قدردانی از حضور همه حضار در این کنفرانس بزرگ ملی ابراز تشکری نمود و از ریاست مکرم جامعه المصطفی العالمیه جناب حجت الاسلام و المسلمین، آقای دکتر عباسی و ریاست نمایندگی جامعه المصطفی العالمیه-افغانستان حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر ثابت که با رهنمودها و  تلاش‌های صادقانه و خالصانه در راستای ارتقای جایگاه علمی جامعه و مردم افغانستان و در برگزاری این کنفرانس علمی نقش اساسی ایفا نمودند؛ ابراز امتنان نمود.

 آقای دکتر حکمت، در ادامه اظهار داشت که اسلام همانند سایر ادیان الهی بر معرفت و دانایی تأکید ویژه نموده است. تعالیم عالیه اسلامی، تاریخ اسلام، سیره عملی پیشوایان دینی همگی بر این واقعیت گواه است. پیام آغازین اسلام «اقرأ» و «تعلیم» است. ایشان افزود که از منظر اسلام اصیل هیچ محدودیتی (جنسیتی، سنّی، طبقاتی و...) در کسب معرفت و آگاهی وجود ندارد. معرفت و آگاهی در حوزه‌های مختلف (علوم عقلی، علوم، تجربی، علوم نقلی، علوم تاریخی و...) مورد تأیید و تأکید اسلام ناب واقع شده است. به همین دلیل ظهور اسلام باعث پیدایی و بسط تمدن بزرگ اسلامی گردید که در مقاطع از تاریخ  طلایه‌دار علم، توسعه و مدنیت گردید

سپس رئیس شورای علمای شیعیان افغانستان حضرت آیت الله صالحی مدرس (زید عزه) به ایراد سخن پرداخت. ایشان ضمن تقدیر و تشکر ویژه از ریاست جامعه المصطفی العالمیه و ریاست نمایندگی جامعه المصطفی افغانستان اظهار داشت :تحقق انکشاف علمی مشروط به شرایط خاصی است. وی با تمسک به آیات و مفاهیم کلام وحی ابراز داشت که انکشاف علمی زمانی محقق می‌شود که «قولا شدیدا»، «معروفا»، «لینا»، «بلیغا»  و مصداق «و جادلهم بالتی هی احسن» باشد. وی نیاز به انکشاف علمی را ضرورت فوتی و فوری برای جامعه افغانستان دانست و از نخبگان علمی درخواست نمود که باوجود همه‌ی مشکلات و موانع به کشور بازگردند و در راستای تعالی فرهنگی و علمی جامعه کمک نمایند.

سخنران دیگر این کنفرانس علمی رئیس دانشگاه کاتب بود. آقای یوسفی ضمن تشکر از هیئت رهبری دانشگاه المصطفی و رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز علمی همکار، دانشمندان، محققان و دانشجویان، سخنان خود را بابیان جمله‌ای از امام سوم شیعیان «ان لم یکن لکم دین و کنتم لا تخافون المعاد فکونوا احرارا فی دنیاکم» آغاز نمود و بیان داشت وقتی نیمی از جمعیت یک جامعه به خاطر جنسیتشان از موهبت سواد و آگاهی محروم باشد، سخن گفتن از انکشاف علمی در آن جامعه تناقض‌آمیز است. وی بیان داشت در دیانتی که در آن این‌همه تأکید بر علم، آگاهی و تفکر رفته است، محروم نمودن زنان از آموزش و سواد هیچ توجیهی ندارد و مسببان این وضعیت و کسانی که در قبال وضعیت سکوت می‌کنند، در پیشگاه جامعه، تاریخ، خدا و آیندگان هیچ پاسخی ندارند. رئیس دانشگاه کاتب، از فاصله میان گفتار و عمل مسئولان کشور انتقاد نمود. و بیان داشت انکشاف علمی با شعار و بیانیه محقق نمی‌شود بلکه با اصلاح ساختار سیاسی، تمکین قدرت در مقابل خرد جمعی و آزادی آکادمیک، میسر است.

آقای محمدحسین عارفی و آقای جمع الله منتظر از دیگر محققانی بودند که مقالاتشان را با عناوین «شایسته‌سالاری در مؤسسات آموزش عالی و نقش آن در انکشاف علمی» و « انکشاف علمی حوزه¬های علمیه افغانستان و عقلانیت عملی ارائه نمودند.

سخنران دیگر این کنفرانس علمی آقای نورالله کوثر یک‌تن از اعضای آکادمی علوم بود. ایشان بیان داشت که پیامبر مکرم اسلام(ص)  علاوه بر بیان شریعت امر به دانش را نیز داشت. وی خاطرنشان نمود که از یک نظر علم دینی و غیردینی ندارم و علوم همه دینی‌اند و هیچ علمی ضد دین نیست.

وی اظهار تأسف نمود که اینک به دلیل جنگ و اشغال افغانستان در عرصه دانش و تکنولوژی عقب مانده است. وی اظهار داشت که اکنون باید سعی کنیم این عقب‌ماندگی‌ها را جبران کنیم.

سپس آقای سید نقی موسوی و آقای اسدالله رادمنش مقالاتشان را با عناوین « بررسی روابط تجاری افغانستان و پاکستان و تاثیر آن بر رشد و توسعه اقتصادی افغانستان» و «چالش‌های انکشاف تحصیلات عالی در افغانستان» ارائه نمودند.

سخنرانی بعدی این کنفرانس علمی آقای محمد بشیر فهیمی بود. آقای فهیمی به پنج دهه جنگ خانمان‌سوز در افغانستان اشاره نمود که به فقر و عدم توسعه به‌خصوص عدم انکشاف علمی در این کشور انجامیده است اشاره نمود. وی شرایط فعلی را یکی از بدترین شرایط کشور در چند دهه اخیر دانست و ازهرجهت شرایط را برای انکشاف علمی نامساعد معرفی نمود. وی با توجه به این شرایط یافتن راهکارهای مناسب و اتخاذ استراتژی درست برای عبور از این وضعیت را مهم و اساسی دانست.

سخنران بعدی این کنفرانس، آقای کاظمی قمی سفیر جمهوری اسلامی ایران بود. آقای کاظمی حضور در جمع نخبگان علمی و فرهنگی گرد هم آمده در این کنفرانس علمی را افتخار بزرگ دانست و آرزو کرد که برگزاری این نوع کنفرانس‌ها بتواند در توسعه و ترقی کشور و ملت سربلند، آزاده اما مظلوم افغانستان مؤثر واقع شود. وی سپس به شهدای جنگ غزه و مردم عزتمند فلسطین درود فرستاد و رژیم اشغالگر صهیونیستی را که کودکان و مردم بی‌گناه را در غزه به شهادت می‌رسانند محکوم نمود. ایشان در ادامه بیان داشت که جنگ غزه نشان داد که در عرصه بین‌الملل قدرت حرف اول و آخر را می‌زند. این امر ایجاب می‌کند برای اینکه بتوانیم از حقوقمان در عرصه بین‌الملل دفاع کنیم توانمند شویم. توانمندی اما در سایه انکشاف علمی میسر است. کشورهای اسلامی و منطقه باید به سمت مقاوم‌سازی اقتصادی، علمی و امنیتی گام بردارند. ایشان در پایان اظهار داشت جمهوری اسلامی در تمامی زمینه‌ها آماده است با مردم افغانستان همکاری نماید، زیرا دو ملت سربلند ایران و افغانستان اشتراکات تاریخی، فرهنگی و دینی زیادی دارند و این امور باعث می‌شود که سرنوشت این دو ملت باهم گره بخورد.

سخنران پایانی کنفرانس ملی «انکشاف علمی در افغانستان» حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر ثابت ریاست نمایندگی جامعه المصطفی افغانستان بود. ایشان ضمن عرض خیرمقدم به رؤسای دانشگاه‌ها، مدیران حوزوی، علما، اندیشمندان، طلاب، دانشجویان و اصحاب رسانه؛ از دانشگاه‌های همکار و نویسندگان تشکر و قدردانی نمود. آقای دکتر ثابت سپس به بیان چرایی برگزاری کنفرانس «انکشاف علمی در افغانستان» پرداخت و اظهار داشت، در شرایط دشواری کنونی جامعه افغانستان برگزاری  کنفرانس علمی تحت این عنوان بارقه امید را در دل این ملت بزرگ و علم دوست روشن نگه می‌دارد و از سوی دیگر اندیشمندان و اهل‌قلم را به تفکر و تأمل وا‌می‌دارد که راه‌های برون‌رفت از بحران کنونی را به‌صورت علمی، نظام‌مند و روشمند بررسی نماید. آقای دکتر ثابت سپس اظهار داشت که بشر برای تعالی و ترقی به دو بال علم و ایمان نیاز دارد. علم بدون ایمان فاجعه غزه را به دنبال دارد، علم بدون ایمان به فاجعه هیروشیما می‌انجامد. ایشان اظهار داشت که انکشاف علمی باید، انکشاف آن نوع از علم باشد که از جنس نور است. «العلم نور یقذفه الله فی قلب من‌یشاء».

رئیس نمایندگی المصطفی-افغانستان اظهار داشت که حضور قدرت‌های غربی در افغانستان به‌رغم آن‌همه تبلیغات برای مردم افغانستان مایه رنج و عذاب و رفتن غیرمسئولانه آن‌ها نیز باعث آشفتگی گردید. ایشان بیان داشت که استعمار اگرچه به‌ظاهر در افغانستان حضور ندارد اما به‌صورت غیرمستقیم می‌خواهد حضور داشته باشد و اعمال‌نفوذ نماید. برای اینکه استعمار حضور مستقیم و غیرمستقیم نداشته باشد راهکار آن است که مردم افغانستان علاوه بر استقلال سیاسی از وابستگی علمی، تکنولوژیک و اقتصادی نیز رهایی یابد. جامعه المصطفی در کنار سایر نهادهای علمی سعی دارد که به مردم افغانستان کمک کند که در عرصه علمی و تحقیقاتی اعتلا یابد.